سنگ مثانه در سگ ها و گربه ها می‌تواند ناشی از دو عامل باشد؛ یکی مسائل ژنتیکی و موروثی و دیگری مسائل تغذیه‌ای و سبک زندگی آن‌ها.
سنگ مثانه در سگ ها در صورتی که به درستی و به موقع تشخیص داده نشده و مورد درمان قرار نگیرد، ممکن است باعث ایجاد آزارهای بسیار در حیوان شود.
سوزش ادرار سگ که یکی از عوامل آن، سنگ مثانه در سگ ها می‌باشد، تا حدی ممکن است باعث نشان دادن علائم در رفتار حیوان شود.
مشکل مشابه، یعنی سنگ مثانه در گربه ها نیز مساله‌ای است که علاقمندان به نگهداری از گربه ها باید به آن توجه داشته باشند.
در این مقاله از فروشگاه اینترنتی حیوانات خانگی پتیا به بررسی عوامل ایجاد سنگ مثانه در سگ ها و سوزش ادرار سگ، علل بروز سنگ مثانه در گربه ها و نحوه درمان آن می‌پردازیم.
پیش از این ببینیم که سنگ مثانه چیست و دلایل ایجاد سنگ مثانه در سگ ها کدامند؟
سنگ مثانه در سگ ها؛ نحوه تشکیل، ابعاد، انواع و علل
سنگ مثانه که به سنگ سیستولیتیاز نیز معروف است، رسوبات جامد معدنی هستند که عمدتاً در مثانه پستانداران شهرنشین تشکیل می‌شوند!
از آنجا که نقش حیوانات در زندگی انسان روز به روز پررنگ‌تر می‌شود و افراد بیشتری تمایل به نگهداری از آنان پیدا می‌کنند، بیماری‌های مشترک بین انسان و حیوان نیز بیشتر شده‌اند.
سنگ مثانه در گربه ها و سگ ها به دلیل همزیستی با انسان و روند زندگی‌ای که وجود مواد معدنی در آب‌ها و خوراکی‌ها بسیار است، به صورت بلورهای کوچکی آغاز می‌شوند که در ادرار حیوان تشکیل می‌شوند.
این کریستال ها زمانی تشکیل می‌شوند که ترکیبی از ادرار، همزمان با افزایش PH و تغییرات غلظت در ادرار در ترکیب با مواد معدنی قرار می‌گیرند.
با گذشت زمان، این کریستال ها با هم ترکیب شده و باعث ایجاد لایه‌ای محکم‌تر می‌شوند که در نهایت، سنگ مثانه نامیده می‌شوند. یکی از دلایل اصلی سوزش ادرار سگ (و نیز انسان) نیز همین موضوع می‌باشد.
اندازه و ابعاد سنگ مثانه در گربه ها و سگ ها چقدر است؟
سنگ مثانه در گربه ها و سگ ها می‌تواند از یک تا دو سنگ و یا حتی تا صدها مورد از آن‌ها متغیر باشد. بعضی از سنگ های مثانه در سگ ها و گربه ها، بسیار ریز بوده و همچون دانه‌های شن هستند. در حالی که قطر برخی از آن‌ها ممکن است حتی بزرگتر از ۲ اینچ نیز باشد.
سنگ مثانه در گربه یا سگ یکی از بیماری‌های شایع در این حیوانات خانگی است؛ اما سنگ کلیه که در انسان‌ها بیشتر اتفاق می‌افتد، کمتر در مورد حیواناتی از جمله گربه ها و سگ ها نمایان می‌شود.
تنها ۲ درصد از سنگ های موجود در دستگاه ادراری حیوانات خانگی، در قسمت کلیه آن‌ها نیز یافت می‌شود. این موضوع نشان از این می‌دهد که سنگ کلیه در مقایسه با سنگ مثانه در گربه ها و سگ ها به ندرت اتفاق می‌افتد. از این رو، سوزش ادرار سگ عمدتاً به دلیل وجود سنگ مثانه در سگ هاست.
انواع سنگ مثانه در سگ ها و گربه ها کدامند؟
زمانی که کریستال های مواد معدنی در ادرار تشکیل می‌شوند، با افزایش غلظت نمک در ادرار و تغییر سطح PH و غلظت یون هیدروژن، تشکیل کریستال ها شدت گرفته و در نهایت، منجر به ایجاد سنگ مثانه در سگ ها و گربه ها می‌شود.
این سنگ ها که در مثانه انباشته می‌شوند، باعث ایجاد ناراحتی، درد و سوزش ادرار سگ و گربه ها می‌شوند.
در کل، سنگ مثانه‌ای که صحبت از آن می‌کنیم، در دو نوع متداول ساخته می‌شود. یکی از آن‌ها از جنس اگزالات کلسیم و دیگری از جنس استروویت می‌باشد که تحت عنوان فسفات آمونیوم منیزیم نیز شناخته می‌شود.
اورات نیز نوع دیگری از مواد معدنی است که پتانسیل تبدیل شدن به سنگ مثانه را داشته، اما به ندرت اتفاق می‌افتد.
علائم وجود سنگ مثانه در حیوان چیستند؟
اگر سگ شما در هنگام ادرار کردن دچار درد و ناراحتی باشد، باید این موضوع را به عنوان زنگ خطری برای وجود سنگ مثانه در سگ ها بدانید.
پس، در صورتی که متوجه درد، آزار و سوزش ادرار سگ شده‌اید، نباید از آن سرسری عبور نمائید. انسداد مجاری ادرار گربه، سگ یا هر حیوان دیگری می‌تواند بسیار خطرناک باشد.
البته درد در هنگام ادرار کردن می‌تواند علل مختلفی داشته باشد که یکی از آن‌ها وجود سنگ مثانه است. سگ یا گربه‌ای که مبتلا به سنگ مثانه شده باشد، احتمال بسیار دارد که ادرارش خونی باشد.
بنابراین، بهتر است در هنگام بروز شک به وجود سنگ در مثانه، رنگ ادرار سگ یا گربه خود را بررسی کنید. همچنین، تکرر ادرار و کم شدن حجم آن می‌تواند نشانه‌ای دیگر باشد.
در کل، نشانه‌های وجود سنگ مثانه در حیوانات را می‌توان در موارد زیر خلاصه نمود:
- احساس فشار در هنگام ادرار کردن
- وجود خون و تغییر رنگ در ادرار
- بوی تند و رنگ غلیظ ادرار
- افزایش دفعات ادرار (تکرر ادرار)
- مقدار اندک ادرار در هر بار دفع
- بی‌اختیاری ادرار
- ناراحتی و درد در هنگام ادرار کردن
در صورتی که این علائم شدیدتر شده و وارد مرحله حادتر شوند، علائم ناشی از آن ممکن است شدیدتر شوند.
منظور این است که سنگ ها از مثانه بیرون آمده و وارد مجاری ادرار شوند. در این صورت، ممکن است نشانه‌ها و علائم زیر را نیز در حیوانات خود مشاهده نمائید:
- استفراغ
- بی‌اشتهایی و ضعف
- بی‌حال بودن و عدم انرژی
علل بروز سنگ مثانه در حیوانات
دلایل اصلی برز سنگ مثانه در حیواناتی نظیر سگ ها و گربه ها به صورت دقیق مشخص نیست. همانطور که گفتیم، این موضوع می‌تواند تا حدی ناشی از عوامل موروثی و تا حدی نیز منشایی از عدم وجود رژیم غذایی مناسب برای سگ ها و گربه ها باشد.
با این وجود، می‌دانیم که چند مورد از عوامل زیر می‌توانند نقشی جدی در بروز سنگ مثانه داشته باشند:
- بروز عفونت در مجاری ادراری
- ملتهب شدن پوشش درونی مثانه
- مصرف بیش از اندازه غذاهایی با مواد معدنی و پروتئینی
- مصرف اندک آب
- وجود مقادیر زیاد نمک در ادرار
- سطح مناسب PH برای تشکیل شدن سنگ
- عوامل موروثی در برخی از نژاد‌های مستعد
نحوه درمان و روش های مقابله
اینکه از چه روشی برای درمان سنگ مثانه حیوانات خانگی خود استفاده کنیم، بستگی به سایز سنگ و نوع جنس آن خواهد داشت.
در کل، روش های درمانی، شامل رژیم های غذایی، مصرف داروها، آب درمانی، لیزر و عمل مثانه گربه و سگ می‌باشد. در ادامه این مقاله از فروشگاه اینترنتی لوازم حیوانات خانگی، این روش‌ها را به طور کامل‌تر مطالعه نمائید.
رژیم های غذایی و دارو درمانی
میزان اثربخشی این روش بستگی به نوع سنگ و اندازه آن دارد. در اکثر مواقع، سنگ های مثانه از جنس استروویت هستند که رژیم غذایی و داروها به خوبی از عهده درمان آن برمی‌آیند.
در این روش، دامپزشک با تجویز رژیم غذایی خاص و داروها، کریستال های تشکیل شده در بدن حیوان را از بین می‌برد.
همچنین، استفاده از آنتی‌بیوتیک‌ها که باعث رفع عفونت مجاری ادرار می‌شود، نیز موثر هستند.
بعد از درمان نیز لازم است رژیم غذایی سالم رعایت شود تا از بروز مجدد سنگ مثانه جلوگیری شود.
در این خصوص بهتر است درباره غذاهای درمانی حیوانات بیشتر بدانیم!
درمان با آب یا Urohydropropulsion
از این روش، عموماً برای دفع سنگ های کوچک و آن‌هایی که به مجاری ادراری چسبیده‌اند، استفاده می‌شود.
در این روش، ابتدا با داروی آرام بخش، سگ را آرام و بی‌تحرک کرده و سپس، با نصب سوند در مجاری ادراری حیوان، محلول آب و نمک را به درون سیستم ادراری و مثانه او پمپ می‌کنند.
پس از پر شدن مثانه از مایع مورد نظر، دامپزشک با استفاده از روش‌های خاص و اصولی، شکم حیوان را لمس کرده و فشار می‌دهد.
در نتیجه این عمل، محلول آب و نمک به همراه سنگ‌های کوچکی که در مثانه و مجاری ادراری تشکیل شده‌اند، از بدن حیوان خارج می‌شوند.
خارج کردن سنگ با عمل های جراحی
استفاده ازعمل‌های جراحی عمدتاً زمانی اتفاق می‌افتد که روش‌های درمانی دیگر موثر واقع نشوند.
یعنی سنگ هایی که از جنسی باشند که با دارو از بین نروند و یا ابعاد آن‌ها به گونه‌ای باشد که نشود با آب‌درمانی آن‌ها را برطرف کرد، باید با به کارگیری عمل‌های جراحی اقدام به درمان‌شان کرد.
در روش جراحی، بخش‌هایی از مثانه سگ را برش می‌دهند و در واقع، سطح تهاجم این روش بالاست.
به همین دلیل، در صورتی که سگ یا گربه شما مسن باشد، ممکن است در معرض خطرات ناشی از بیهوشی واقع شود.
از این رو، اولاً لازم است همواره رژیم‌های غذایی بعد از عمل را رعایت کنید و از طرف دیگر، در دوران نقاهت پس از عمل، از حیوان خود به خوبی پرستاری نمائید.
لیزر لیپوتریپسی جهت درمان سنگ مثانه پت
این روش درمانی از جمله مدرن‌ترین و کم‌خطرترین روش‌های درمان است که اتفاقاً تاثیرات شگفت‌انگیزی نیز در روند درمان سنگ مثانه در سگ ها و گربه ها دارد.
البته این روش، به دلیل نیاز به داشتن دستگاه‌های مخصوص، تنها در برخی از مراکز انجام می‌شود.
در این روش، لیزر با استفاده از دستگاه اندوسکوپی، وارد مجاری ادرار شده و سنگ ها را در محل مورد نظر، خرد می‌کند.
ریز شدن سنگ ها در بدن باعث می‌شود که روند دفع آن‌ها به طور طبیعی از بدن اتفاق بیافتد. این روش، کم‌تهاجم‌تر از عمل جراحی بوده و دوره نقاهت آن نیز بسیار کوتاه‌تر است.
در کل، تشخیص اینکه چه روشی برای رفع سنگ مثانه در حیوان موثرتر است، به عهده دامپزشک است.
این روند نیز جز با انجام آزمایش‌های لازم و کافی، شناخت مکان دقیق تشکیل سنگ، تعیین جنس و اندازه آن امکان‌پذیر نخواهد بود.