بسیاری از افراد تمایل زیادی برای نگهداری از ماهی‌ها به عنوان پت خانگی در منزل خود دارند. ماهیهای زینتی به دو گونه گیاه خوار و گوشت خوار تقسیم می‌شوند. گونه ماهی گیاه خوار زینتی گزینه بسیار مناسبی برای نگهداری در آکواریوم می‌باشد؛ زیرا که هزینه نگهداری پایین‌تر و سازگاری بیشتری دارند. بعضی از ماهی‌ها دارای رفتاری صلح‌جو هستند که معمولا ماهیان گیاه‌خوارند و بعضی دیگر مهاجم و جنگ‌جو هستند که غالبا گوشت‌خوار هستند.
ماهیهای زینتی گیاه خوار، ماهی‌هایی هستند که از گیاهان برای تغذیه استفاده و رشد می‌کنند. ماهیان زینتی گیاه خوار پرورش و تکثیرشان نسبت به گونه گوشت خوار بسیار آسان‌تر است. این نوع از ماهیهای زینتی در طبیعت در تمام روز بدنبال غذا هستند و از گیاهان و جلبک‌ها برای تغذیه استفاده می‌کنند.
مسئله مورد توجه در بین ماهی‌ها این است که همه گونه‌‌ها تا اندازه‌ای گوشت‌خوار هستند و تنها در میزان مصرف متفاوت می‌باشند.
گیاهان مورد استفاده گونه‌ی گیاه خوار، گیاهانی از قبیل کاهو، نخود سبز، لوبیا، اسفناج … است. مغز کاهو و اسفناج پخته از بهترین غذاهای مورد علاقه ماهی گیاه خوار زینتی می‌باشد.
ماهی گیاه خوار زینتی غذاهای گوشتی از قبیل کرم خونی و دل و روده گاو… را نیز می‌خورد؛ اما اگر به صورت مداوم غذاهای گوشتی در اختیارش قرار گیرد، سریعاً اضافه وزن می‌گیرد و می‌میرد.
بیشتر ماهی‌هایی که امروزه برای آکواریوم تهیه می‌شوند، ماهیهای آب شیرین هستند؛ با این وجود، بعضی از فروشگاه‌ها، ماهیهای آب شور نیز ارائه می‌دهند.
ماهیهای گیاه خوار، بیشتر مورد توجه و استقبال متقاضیان هستند؛ زیرا که طول عمر بیشتری دارند و حتی در مواردی عمرشان به 20 سال نیز می‌رسد. از زیبا‌ترین ماهیهای آکواریومی گیاه خوار می‌توان دلقک ماهی را نام برد.
ماهی گیاه خوار زینتی جثه کوچکتری نسبت به گونه گوشت خوار دارد. برای تغذیه ماهیهای آکواریومی گیاه خوار باید در هر وعده غذایی، میزان غذای کمتر و به دفعات بیشتر در اختیارشان قرار داده شود.
انواع ماهی گیاهخوار آکواریومی کدامند؟
تعداد زیادی از ماهیهای گیاهخوار وجود دارد، اما برخی از معروف‌ترین آنها عبارتند از:
ماهی گیاهخوار آکواریومی کوی (Koi)
ماهی کوی، یکی از معروف‌ترین انواع ماهی گیاهخوار آکواریومی است که به دلیل رفتار اجتماعی جالبش مورد علاقه‌ی آکواریوم‌داران است. برای نگهداری بهتر آن، آب در آکواریوم باید مناسب باشد و همچنین، به مخفیگاه‌ها و سایه‌دهنده‌ها در داخل آکواریوم نیاز دارد.
این ماهی‌ها از خانواده کپور و از جمله ماهیانی هستند که برای آکواریوم‌ها بسیار مناسب می‌باشند. ماهیهای کوی اصالتاً متعلق به ژاپن می‌باشند و نگهداری آنها در آکواریوم، بسیار آسان است.
آنها شخصیت آرامی دارند و اغلب به عنوان یکی از ماهیان آکواریومی دوست‌داشتنی شناخته می‌شوند. ماهیهای کوی نیاز به دمای متوسط تا گرم آب آکواریوم، داشته و از غذاهای گیاهی و جلبک‌ها برای تغذیه خود استفاده می‌کنند.
برای نگهداری بهتر این ماهی‌ها، آکواریوم با حداقل ۱۰۰ لیتر ظرفیت، مناسب است تا آنها به راحتی در آن جا به رشد بپردازند. همچنین، ماهیهای کوی در انواع رنگ‌ها و طرح‌های زیبا و متنوعی وجود دارند و می‌توانند آکواریوم شما را تزئین کنند.
ماهی آکواریومی گیاهخوار بارب دنیسون (Denison Barb)
ماهی بارب دنیسون یا همان ماهی ردلاین، یکی از ماهیهای زیبا و دوست‌داشتنی برای تزیین آکواریوم‌ها است. این ماهی‌ها به دلیل طبیعت آرام و خوش‌خلقشان، جذابیت زیادی دارند و بسیاری از آکواریوم‌داران تمایل دارند این ماهی‌ها را در آکواریوم خود نگهداری کنند.
برای نگهداری بهینه ماهی بارب دنیسون، به یک آکواریوم با حداقل ۲۰۰ لیتر ظرفیت نیاز است؛ می‌توانید حدود ۵ تا ۱۲ عدد از این ماهی‌ها را در آکواریوم خود قرار دهید. بدن این ماهی‌ها بسیار زیبا و کشیده است؛ دارای سری با رنگ سبز و رنگ سفید در بخش پایینی بدنشان هستند.
یکی از ویژگی‌های جالب این ماهی‌ها خطوط سیاهی روی بدن آن‌هاست که زیبایی آنها را دوچندان می‌کند. در دوران بلوغ، خطوط قرمز نیز به سر این ماهی‌ها اضافه می‌شود.
این ماهی با رنگهای زیبا و برجسته‌شان شناخته می‌شوند. برای نگهداری موفق از ماهی گیاهخوار آکواریومی بارب دنیسون، آب باید تمیز و باکیفیت باشد و دقت داشته باشید که این ماهی، نیاز به مکان‌های پنهانی دارد.
ماهی گیاهخوار زینتی دیسکاس (Discus)
ماهی دیسکاس، از خانواده سیچلادها، یکی از محبوب‌ترین ماهیهای زینتی آکواریومی است. این ماهی با طبیعت آرام و بی‌آزاری که دارد، بسیار پرطرفدار است.
خواستگاه اصلی این ماهی‌ها، رودخانه‌های آمازون است. برای نگهداری بهینه از این ماهی‌ها، بهتر است حداقل ده تا دوازده عدد از آنها را در آکواریوم خود نگه دارید. دیسکس‌ها اجتماعی هستند و دوست دارند با هم‌نوعشان زندگی کنند. بهتر است در آکواریومی که از ماهی دیسکاس نگهداری می‌کنید، انواع ماهی دیگری را نگه ندارید؛ زیرا این ماهی تمایل دارد به صورت تک‌گونه زندگی کند.
در دوره تولید مثل این ماهی‌ها، بهتر است جنس‌های نر و ماده را از یکدیگر جدا نگه دارید. غذای اصلی دیسکاس‌ها جلبک‌ها و گیاهان آبزی است. دمای مطلوب برای زندگی آنها بین ۲۸ تا ۳۱ درجه سانتیگراد است و سختی آب نیز بهتر است در محدوده ۶ تا ۷ باشد.
اندازه معمولی این ماهی‌ها حدود ۱۶ سانتیمتر است؛ ماهی دیسکس از ماهیهای در دسته ماهی گیاهخوار آکواریومی گران‌قیمت قرار می‌گیرد. نگهداری آن به دقت زیادی نیاز دارد، به ویژه در مورد دمای آب.
ماهی گیاهخوار گوپی (Guppy)
ماهی گوپی یکی از انواع ماهی گیاهخوار آکواریومی و مخصوص آب شیرین است که نگهداری از آن بسیار ساده است که برای آکواریوم‌های مبتدی، انتخاب مناسبی محسوب می‌شود. این ماهی به اندازه حداکثر ۶ سانتیمتر رشد می‌کند و با طیف گسترده‌ای از رنگ‌ها و طرح‌ها در بازار موجود است. گوپی‌ها در انواع مختلفی از جمله فانتزی، دم خرگوشی، پوست ماری، دم آبی و دم قرمز در دسترس می‌باشند.
ماهی گیاهخوار زینتی گورامی (Gourami)
گورامی‌ها در انواع متنوعی وارد بازار می‌شوند، از جمله گورامی برگی، طلایی، مرواریدی و اسفرانوس. این ماهیهای گیاهخوار اصولاً از جلبک‌ها و گیاهان دریایی به عنوان منبع تغذیه‌شان استفاده می‌کنند و به طور ویژه در آکواریوم‌هایی با پوشش گیاهی فراوان علاقه‌مند می‌شوند؛ آنها نیاز به آب گرم دارند و باید از ترشی گیاهی و حبوبات در تغذیه آنها استفاده شود.
دمای آب برای نگهداری ماهیهای گورامی باید در محدوده ۲۴-۲۸ درجه سانتیگراد (۷۵-۸۲ درجه فارنهایت) باشد. این دما معمولاً برای اکثر گونه‌های گورامی مناسب است و برای رشد و سلامتی آنها بسیار مهم است. همچنین، تاکید می‌شود که دمای آب پایدار باشد زیرا تغییرات ناگهانی دما به ماهی‌ها آسیب می‌زند. به علاوه، استفاده از یک سیستم گرمایش و خنک‌کننده مناسب در آکواریوم می‌تواند به حفظ دمای ثابت آب کمک کند.
ماهی سیچلاید الونگاتوس
ماهی سیچلاد الونگاتوس یا سیچلاد دماسونی از خانواده سیچلادها هستند و معدود ماهیان گیاهخواری هستند که رفتار خشن و پرخاشگر دارند. به همین دلیل، توصیه می‌شود این ماهی‌ها را به تنهایی و بدون حضور سایر ماهیان گیاهخوار نگهداری کنید.
این ماهی اغلب برای کنترل جلبک‌های زیاد در آکواریوم‌ها نگهداری می‌شود و نیاز به فضای زیادی دارند. دمای آب برای نگهداری از ماهیهای سیچلاید یا سیکلید معمولاً باید در محدوده ۲۴-۲۸ درجه سانتیگراد باشد. این دما به عنوان دمای ایده‌آل برای رشد و تندرستی این ماهی‌ها محسوب می‌شود. برای حفظ دمای مناسب، استفاده از یک سیستم گرمایشی یا خنک‌کن آکواریوم می‌تواند مفید باشد. همچنین، حتماً دمای آب را با یک ترمومتر آکواریومی منظماً چک کنید.
ماهی گیاهخوار آکواریومی مولی (Molly)
ماهیهای مولی با خصوصیاتی همچون صلح‌جو و رفتار مهربانانه شناخته می‌شوند که به راحتی با سایر گونه‌های ماهی در آکواریوم مشترک زندگی می‌کنند و از گیاهان دریایی و جلبک‌ها به عنوان منابع تغذیه‌شان استفاده می‌کنند. این ماهی‌ها در انواع متنوعی از جمله مولی سفید، مولی دم عقربی، مولی باله بادبانی و مولی برفی یافت می‌شوند.
ماهی مولی به عنوان یک ماهی مقاوم و سازگار با شرایط مختلف آبی شناخته می‌شود. آنها ترجیحاً در آب‌های نسبتاً نرم با pH متعادل نگهداری می‌شوند.
ماهی زبرا (Zebra Fish)
این ماهی کوچک و زیبا برای آکواریوم‌های کوچک یا مبتدی مناسب است و ترجیحاً در آب با درجه حرارت متوسط نگهداری می‌شود. ماهی زبرا برای رشد بهتر و سلامتی، در دمای آب حدود ۲۴-۲۸ درجه سانتیگراد احساس راحتی می‌کند.
برای نگهداری از ماهی زبرا، آکواریومی با گنجایش حداقل ۷۵ لیتر مناسب است. این ماهی‌ها به فضای زیاد نیاز دارند تا بتوانند به طور طبیعی شنا کنند.
ماهی زبرا یک ماهی گیاهخوار آکواریومی است و از جلبک‌ها و غذاهای گیاهی تغذیه می‌کند. برای تنوع تغذیه، می‌توانید به طور دوره‌ای غذاهای خشک و یخچالی مخصوص ماهیهای گیاهخوار نیز به آن دهید.
ماهی زبرا از محیط آکواریوم زیبا و پوشیده از گیاهان استقبال می‌کند. بنابراین، اضافه کردن گیاهان برای ایجاد مخفیگاه‌ها و مکان‌های پنهانی برای این ماهی‌ها مفید است. پاکیزگی و کیفیت آب آکواریوم برای ماهی زبرا بسیار مهم است. از فیلتراسیون مناسب و تعویض منظم آب غافل نشوید.
ماهی های زبرا، به تغییرات ناگهانی دما و نور حساس هستند. تنظیم دمای آب و نور مناسب و اجتناب از تنش‌های ناشی از تغییرات ناگهانی می‌تواند به سلامتی این ماهی‌ها کمک کند.
ماهیهای زبرا به عنوان ماهیهای اجتماعی شناخته می‌شوند؛ بنابراین، بهتر است حداقل ۳-۵ عدد از آنها را با هم نگه دارید.
ماهی رازبورا (Rasbora)
ماهی رازبورا از گونه‌های کوچک و اجتماعی مخصوص آکواریوم است که به مکان‌های پنهانی احتیاج دارد. آب مناسب برای این ماهی‌ها باید بدون نیترات و نیتریت و دارای برگ‌های آویشنی یا تنباکو باشد. همچنین، درخشش نور خورشید روزانه به آنها کمک می‌کند تا رنگهای جذاب خود را بروز دهند و خوش‌رنگ باقی بمانند.
ماهی رازبورا به دمای آب حدود ۲۳-۲۸ درجه سانتیگراد و سختی آب در محدوده ۵-۱۲ DH علاقه دارد. اطمینان حاصل کنید که پارامترهای آبی به تناسب ماهی تنظیم شده باشند.
برای نگهداری از ماهی رازبورا، آکواریومی با حداقل ۷۵ لیتر حجم مناسب است. این ماهی‌ها به فضای زیاد برای شنا و فعالیت‌های طبیعی خود نیاز دارند.
ماهی رازبورا یک ماهی گیاهخوار است و از جلبک‌ها و غذاهای گیاهی تغذیه می‌کند. ماهی رازبورا از محیط آکواریومی که دارای گیاهان متعدد باشد، استقبال می‌کند. بنابراین، اضافه کردن گیاهان برای ایجاد مخفیگاه‌ها و مکان‌های پنهانی برای این ماهی، مفید است. پاکیزگی و کیفیت آب آکواریوم برای ماهی رازبورا بسیار مهم است.
این ماهی ها، نسبت به تغییرات ناگهانی دما و نور حساس هستند. ماهی رازبورا به عنوان ماهیهای اجتماعی شناخته می‌شوند و بهتر است حداقل ۳-۵ عدد از آنها را با هم نگه دارید تا از رفتار اجتماعی خود بهره‌برند.
تکثیر ماهی رازبورا ممکن است به کمک جفت‌گیری و تخم‌گذاری در آکواریوم صورت گیرد. اگر قصد پرورش تخم‌های ماهی دارید، باید از آکواریوم پراکندگی جداگانه برای پرورش تخم‌ها استفاده کنید.
نکات مهم در تغذیه ماهی های گیاهخوار آکواریومی
ماهیهای گیاهخوار آکواریومی نوعی ماهی هستند که بیشتر غذای خود را از گیاهان آکواریوم مصرف می‌کنند. تغذیه صحیح این ماهی‌ها در آکواریوم به مراقبت دقیق نیاز دارد تا آنها به درستی رشد کرده و سلامتی خود را حفظ کنند. در زیر به چند نکته مهم در خصوص تغذیه ماهی های گیاهخوار آکواریومی اشاره می‌شود:
- تنوع در تغذیه: مهمترین اصل در تغذیه ماهیهای گیاهخوار، تنوع است. به آنها غذاهای مختلفی ارائه دهید تا تغذیه متعادلی داشته باشند. این ماهی‌ها به عنوان غذاهای اصلی، گیاهان آکواریومی مانند سالوادوریا، والیسنریا، آنوبیاس، و برخی گیاهان آب شیرین خوراکی را می‌پذیرند.
- استفاده از غذاهای غنی شده با ویتامین‌ها: برای تأمین تمامی نیازهای ویتامینی ماهی‌ها، می‌توانید از غذاهای غنی شده با ویتامین‌ها (ویتامین C و دیگر ویتامین‌ها) استفاده کنید. این ویتامین‌ها به سلامت پوست، بال و اندام‌های داخلی ماهی‌ها کمک می‌کنند.
- کنترل مقدار غذا: این ماهی‌ها به ترکیبات گیاهی و پروتئین نیاز دارند. با افزایش میزان غذا، ممکن است آب آکواریوم کثیف شود و کیفیت آب تحت تأثیر قرار گیرد. بنابراین، مقدار مناسبی از غذا را برای آنها فراهم کنید.
- پاکسازی مابقی غذا: ممکن است ماهی‌ها بخشی از غذاها را در زیر آب باقی بگذارند. این غذاها باعث آلودگی آب می‌شوند. بنابراین، می‌توانید با کمک مکانیکی یا ماهیهای تمیزکار (لجن‌خوار) این زباله‌ها را از آب آکواریوم حذف کنید.
- تغذیه مکمل: اگر نیاز به تقویت تغذیه ماهی‌ها باشد، می‌توانید از مکمل‌های مخصوص گیاه‌خوارها استفاده کنید. این مکمل‌ها معمولاً حاوی ویتامین‌ها، مواد معدنی و ترکیبات مخصوصی برای تقویت رنگ و رشد ماهی‌ها هستند.
سخن آخر…
مهمترین نکته در نگهداری ماهی های گیاهخوار آکواریومی، توجه به شرایط آب و محیط آکواریوم است. هر کدام از ماهی‌هایی که در این مطلب، معرفی شدند، نیازهای خاص خود را دارند؛ بنابراین بهتر است قبل از پرورش آنها، شرایط دقیق نگهداری را مطالعه و تدابیر لازم را برای سلامتی و شادابی آنها اتخاذ کنید.
مراقبت دقیق از تغذیه ماهیهای گیاهخوار آکواریومی به سلامت آنها کمک می‌کند. همچنین، همراهی با ماهیهای دیگری که تمیزکار هستند، می‌تواند به حفظ کیفیت آب و کاهش نیاز به تغییرات مکرر آب آکواریوم کمک کند. نظارت دقیق بر پارامترهای آبی مانند دما، pH و سطح آمونیاک و نیتریت ضروری است تا محیط مناسبی برای ماهیهای گیاهخوار ایجاد شود. به این ترتیب، می‌توانید از زیبایی و سلامتی این ماهی‌ها در آکواریوم خود لذت ببرید.