هوش حیوان خانگی را با مشاهده برخی از رفتارهای او، می‌توان تحت عنوان غریزه و یا تقلید نام برد اما طبق مطالعات انجام شده و بررسی ضریب هوشی حیوانات مختلف توسط دانشمندان، می‌توان حقیقت را اینگونه بیان کرد که حیوانات نه تنها یک روبات از پیش برنامه‌ریزی شده اتوماتیک نیستند بلکه بعضی از آنها دارای هوش فوق‌العاده‌ای نیز می‌باشند.
ضریب هوشی حیوانات
هوش حیوان خانگی یا به طور کلی ضریب هوشی حیوانات می‌توان اینگونه تعریف کرد:
هوش حیوانات در حقیقت فرآیند درک، دریافت و ذخیره سازی داده‌ها در مغز است که نتیجه این ذخیره سازی، پیدایش آگاهی در شرایط مختلف می‌باشد؛
حیوانات در طی این فرآیند و با استفاده از مهارت های بدست آمده، یاد می‌گیرند که چطور در حل مسائل پیچیده موفق باشند.
دانشمندان ضریب هوشی حیوانات را از طریق تحقیقات در روانشناسی حیوانات که در راستای بررسی هوش آنها انجام می‌شود، تخمین می‌زنند؛
البته گفتنی است که ضریب هوشی حیوانات با یکدیگر متفاوت است و برخی از حیوانات از ضریب هوشی بالاتری نسبت به مابقی آنها برخوردار هستند.
شاخص های سنجش ضریب هوشی حیوانات
- میزان آمادگی حافظه حیوانات در زمینه به خاطر سپردن داده‌ها و اطلاعات
- میزان سرعت یادگیری حیوانات
- سطح هوشمندی آنها در حل مسائل و معماهای پیچیده
- میزان محیط پذیری و درک و تحلیل آنان از شرایط
- سطح خلاقیت حیوانات
- سطح به کارگیری مهارت ها در ساختن و استفاده از ابزار
- میزان درک علائم، اشکال و توانایی شمردن ارقام
- میزان قدرت تقلید حیوانات از انسان ها
باهوش ترین حیوانات جهان
- پستاندارانی چون شامپانزه ، بابون و خوک
- آبزیانی مانند نهنگ ، دلفین و اختاپوس
- حیوانات خانگی چون سگ ، گربه ، موش و سنجاب
- پرندگانی مانند مرغ ، طوطی ، کلاغ ، شاهین و جغد
- حیوانات عظیم جثه مانند فیل ها
- پستانداران دریایی مانند سمور دریایی
طبق تحقیقات انجام شده هوش حیوان خانگی و غیر خانگی بسیار فوق‌العاده و قابل توجه است که در ادامه به برخی از آنها می‌پردازیم.
هوش حیوان خانگی چون سگ
سگ ها حیواناتی دوست داشتنی، باهوش و بهترین دوستان انسان ها هستند اما این جمله بدین معنا نیست که آنها از هوش استثنایی برخودارند اما نباید هم هوش حیوان خانگی چون سگ را دست کم بگیریم.
برخی از مردم اصرار دارند سگ ها از نظر ضریب هوشی دارای سطح بالاتری نسبت به دیگر حیوانات هستند اما طبق تحقیقات انجام شده نه تنها هوش سگ ها نسبت به حیوانات خانگی دیگر برتری ندارد؛
بلکه عملکرد گونه های دیگر حیواناتی که در گروه حیوانات خانگی قرار می‌گیرند نیز به اندازه سگ ها خوب است.
جالب است بدانید یکی از هوشمندترین سگ های دنیا سگی به نام Betsy است؛
او توانسته بیش از 340 کلمه را یاد بگیرد و به حافظه خود بسپارد که از لحاظ هوش و تفکر با میمون های بزرگ مانند شامپانزه، رقابت می‌کند.
عوامل دخیل در یافتن باهوش ترین نژاد سگ خانگی
یافتن باهوش ترین نژاد سگ خانگی در میان ده‌ها نژاد از این حیوان، به عوامل متعددی بستگی دارد که در ادامه بدان اشاره خواهد شد.
- میزان استفاده سگ ها از غرایز و توانایی های طبیعی خود
- میزان انگیزه و اشتیاق سگ ها در مورد پاسخ گرفتن از صاحبانشان
- میزان فرمانبرداری این حیوانات
- سطح مسئولیت پذیری آنها
- سطح درک شرایط محیط
بررسی هوش حیوان خانگی چون سگ از طریق شناخت توانایی های او
- سگ ها قادرند صاحب خود را تشخیص دهند.
- سگ ها قادرند در انجام کارهای مختلف از مهارت های ذهنی خود به خوبی استفاده کنند.
- آنها احساسات انسانی را متوجه می‌شوند، به طور مثال حس غم و شادی صاحب خود را متوجه می‌شوند.
- می‌توان سگ ها را تعلیم داد پس این یعنی آنها آموزش پذیرند و ترفندها و کلمات را یاد می‌گیرند که این بازه می‌تواند تعدادی بین صد تا سیصد کلمه باشد.
جالب است بدانید دانشمندی به نام پروفسور استنلی کورن که در زمینه رفتار شناسی سگ ها تحقیق کرده است، توانسته به نتایجی قابل توجهی دست یابد؛
او در پی همین نتایج، در سال 1994 کتابی در مورد هوش سگ ها نوشته و چاپ کرده است که در آن به سه جنبه هوش حیوان خانگی چون سگ می‌پرازد.
سه جنبه هوش سگ ها
هوش غریزی
در حقیقت هوش غریزی به توانایی هایی گفته می‌شود که به صورت غریزی و خدادادی در وجود این حیوان قرار گرفته و از قبل برنامه ریزی شده است و او را برای انجام یک سری وظایف مانند نگهداری، نگهبانی و همدم بودن آماده می‌سازد.
هوش انطباقی یا تطبیقی
این جنبه از هوش سگ ها در مورد سازگاری آنها با محیط صحبت می‌کند و از میزان تأثیر پذیری سگ از محیط پیرامونش خبر می‌دهد.
ضمناً در مورد این جنبه از هوش سگ می‌تواند گفت کمک شایانی برای حل مسائل شخصی حیوان است و باعث می‌شود آنها به تنهایی و بدون کمک از بس مسائل و مشکلات خود بربیایند.
هوش فرمان پذیری
این هوش به توانایی و قدرت درک سگ در زمینه یادگیری و فرمان پذیری او از انسان اشاره می‌کند و می‌تواند کمک بزرگی در معاشرت او با انسان ها باشد.
بررسی هوش حیوان خانگی چون گربه
گربه ها در زمینه غذا ، نظافت و دفاع از خود به حیوانات دیگر یا انسان ها نیازی ندارند، در زندگی با انسان ها مستقل عمل می‌کنند.
آنها دارای توانایی تفکر و حل مسائل هستند که این نشان دهنده هوش گربه است.
ضریب هوشی حیواناتی چون گربه ها باعث شده است به راحتی تعلیم پذیر باشند و از طریق مشاهده و تقلید یادگیری بگیرند.
محیط پذیری در گربه ها کاملاً قابل ملاحظه است و می‌توانند در مواجهه با اوضاع بد و یا مشکلات جدید از هوش تطبیقی خود استفاده کنند و اطلاعاتی را که قبلاً یاد گرفته‌اند را به کار بگیرند.
مغز گربه ها به سبب اینکه دارای تعداد نورون های عصبی بیشتری نسبت به سگ ها هستند، از ظرفیت پردازش اطلاعات بیشتری نسبت به سگ ها برخوردارند که این موضوع نمایانگر هوش حیوان خانگی چون گربه است.
گفتنی است گربه ها دارای هوش حسی حرکتی هستند و این حس به گربه ها این قدرت را می‌دهد که بدون اینکه واقعاً اشیا را ببینند، آنها در محیط اطراف خود حس کنند.
اسباب بازی های مخصوص گربه ها علاوه بر سرگرم و فعال نگه داشتن آنها، باعث تقویت هوش این حیوانات می‌شود؛
جالب است بدانید می‌توانید انواع وسایل بازی مخصوص گربه ها را از انواع فروشگاه اینترنتی لوازم حیوانات خانگی معتبر مانند پتیا تهیه و خریداری کنید.
ضریب هوشی پرندگان زینتی و خانگی
هوش حیوان خانگی مانند طوطی
طوطی ها جزو حیوانات خانگی باهوش محسوب می‌شوند که نزد انسان ها از محبوبیت بسیاری برخوردارند.
آنها مغز نسبتاً بزرگی، تقریباً به اندازه سرشان دارند و با همین مغز درشت می‌توانند اطلاعات را دریافت و ذخیره کنند و در حل مسائل و معماهای پیچیده، از داده‌های ذخیره شده، بهره بگیرند.
طوطی ها علاوه بر حل مسائل ، قادرند اصوات و کلمات را تقلید و تکرار کنند، معنی آنها را بفهمند و حتی با کلمات تقلیدی ، جمله‌های بامفهومی بسازند.
این حیوانات می‌توانند رابطه بین علت و معلول را درک کنند تا بهتر جهان پیرامون خود را بفهمند.
کاسکو بهترین پرنده تقلید کننده صدا در جهان
هوش حیوان خانگی چون کاسکو یا طوطی خاکستری آفریقایی بسیار تحسین برانگیز است؛
او می‌تواند بیشتر از صدها واژه را به خاطر بسپارد و تکرار کند، به همین علت بهترین پرنده تقلید کننده صدا در جهان شناخته شده است.
این پرنده به شدت آموزش پذیر است و خود را به خوبی با محیط تازه تطبیق می‌دهد.
باهوش ترین طوطی که می‌توان از آن نام برد، طوطی خاکستری آفریقایی به نام ” الکس” می‌باشد که در زمینه شمردن و تشخیص ویژگی های لمسی و بصری اشیا ، موفق بوده است.
مرغ پرنده‌ای باهوش است یا احمق؟
برخلاف تصور عموم که مرغ را حیوانی احمق می‌پندارند، باید بگوییم حقیقت چیز دیگری است!
با آزمایش‌های صورت گرفته ثابت شده است، هوش حیوان خانگی چون مرغ قابل توجه می‌باشد.
طی یک روند آموزشی، آزمایشی به مرغ تعلیم داده شده است که از میان اشکال مختلف، یکی را نه به دلخواه خود بلکه بر اساس نظر دانشمندان انتخاب کند؛
این پرنده طی روند آزمایش شکل مورد نظر را به درستی انتخاب کرده و حتی با تغییر و جابه‌جایی اشکال نیز دچار اشتباه نشده است که این موضوع هوش حیوان خانگی چون مرغ را نشان می‌دهد.
هوش جوندگانی چون موش و سنجاب
هوش حیوان خانگی چون موش قابل توجه است و به سبب اینکه در وجود این حیوان تیزهوشی و غریزه بقا وجود دارد، قادر است در هر محیطی بقا یابد و به سرعت خود را با محیط جدید وفق دهد.
حتی می‌توان گفت وقتی غریزه بقا در موش ها بروز می‌کند، می‌توانید در وجود آنها قابلیت جهش، پنج برابر مسافت همیشگی‌شان و شنا کردن در سه روز متوالی را مشاهده کنید.
هوش حیوان خانگی چون موش به او قابلیت فراتشخیص می‌دهد که با بهره‌گیری از آن می‌تواند خطراتی چون بمب‌گذاری را شناسایی کند و به واسطه آن احساساتی را از خود بروز دهد.
موش ها علاوه براینکه قادرند پناه‌گاه ها و راه‌های گریزی که توسط برترین دانشمندان مدرن طراحی شده است را پیدا کنند، گاهی می‌توانند مشکلاتی را حل کنند که آزمایشگران ، خود از آنها غافل بوده‌اند.
سنجاب ها حیواناتی باهوش هستند و در پنهان و پیدا کردن غذاها و هزاران دانه بسیار تبحر دارند؛
آنها از ترفندهایی بهره می‌گیرند تا از دزدیده شدن غذایشان پیشگیری کنند، به طور مثال برای رد گم کردن، غذایی جعلی دفن می‌کنند.
این حیوانات غذاهایش را برای فصول سرما دفن و انبار کرده و جای آنها را کاملاً به خاطر می سپارد، حتی می‌توانند در اواسط زمستان غذاهایی را که در برف دفع کردهاند، بیابد.
علل بالا بودن ضریب هوشی حیواناتی چون شامپانزه
انواع میمون ها مانند بوزینه ، بابون ، گوریل و شامپانزه جزو حیوانات باهوش به شمار می‌آیند.
- برای اعمال تغییرات در محیط از ابزارها کمک می‌گیرند و در ساختن و استفاده از آنها مهارت بالایی دارند.
- در شکارهای گروهی از تکنیک‌های قابل توجهی بهره می‌گیرند.
- در حل مسائل پیچیده و مشکلات به وجود آمده، تبحر دارند.
- با استفاده از زبان اشاره با انسان ها ارتباط موثری برقرار می‌کنند.
- دارای ذهن آماده‌ای برای به خاطر سپردن اطلاعات هستند.
ضریب هوشی حیواناتی مانند بابون ها که در گروه میمون های دم کوتاه قرار می‌گیرند و قادرند شرایط پر استرس را درک کنند.
بررسی هوش خوک
خوک ها توانایی درک احساسات را دارند و می‌توانند همدردی خود را نمایان سازند.
آنها حیوانات بسیار اجتماعی هستند به همین علت باهم غذا می‌خورند و در کنار هم راه می‌روند و می‌خوابند.
نکته جالبی که باید در مورد خوک مادر بدانید این است که خوک مادر برای آرام کردن فرزندانش از آوازخوانی بهره می‌گیرد.
بررسی هوش پستاندارانی مانند نهنگ و دلفین
نهنگ ها و دلفین ها قادرند با بهره‌گیری از صداهای آواز گونه‌شان از کیلومترها دورتر با یگدیکر ارتباط برقرار کنند و از احساسات همدیگر با خبر شوند؛
لذا این قابلیت در شکار، می‌تواند کمک شایانی برای آنها باشد.
در میان پستانداران حیوانی که دارای مغز باهوش و منطق قابل توجهی است، نهنگ قاتل می‌باشد؛
این حیوان کنجاو است، قدرت بالایی در حل مسئله دارد، می‌تواند مهارت های زیادی را کسب کند و به عنوان فرهنگ به نسل بعد از خود انتقال دهد.
از سوی دیگر دلفین ها دارای قوی ترین و پیچیده ترین مغز در میان پستانداران هستند.
هوش در مغز آنها باعث می‌شود به نوعی حسی از هویت اجتماعی داشته باشند.
آنها با مشاهده و تشخیص تصویر خود در آینه ، ثابت کردهاند که خودآگاهی دارند.
کلاغ پرنده زشت اما باهوش
کلاغ به واسطه اینکه قابلیت استفاده از قطعه های سیمی برای خوردن غذا و توانایی حل مسئله را دارد، در میان گروه پرندگان باهوش قرار می‌گیرد اما به علت چهره زشت و رنگ سیاهی او، در بین انسان ها از محبوبیت برخوردار نیست.